دسته بندی چرم های مختلف

پوشانیک_ چرم، ماده ای طبیعی، بادوام و منعطف است که از دباغی پوست خام جانوران، به‌ویژه گاو به‌دست می‌آید. فرایند دباغی، پوست فسادپذیر را به یک مادهٔ طبیعی پایدار، دایمی و انعطاف‌پذیر برای کاربردهای گوناگون تبدیل می‌کند. چرم در تلفیق با چوب، پایهٔ فناوری باستانیان را شکل می‌داده‌است.

تقسیم بندی انواع چرم

• چرم دانه‌دار کامل (Full Grain Leather): به این نوع چرم چرم خالص هم گفته می‌شود. الیاف این چرم به قوی‌ترین و بادوام‌ترین شکل ممکن ساخته شد‌اند که باعث عدم ترک‌خوردگی، لایه برداری، مقاومت در برابر رطوبت، پارگی یا سوراخ شدن می‌شود، هر قطعه از زیبایی ظاهری چرم دانه دار کامل، داستان زندگی حیوان و شیوه‌های دباغی را روایت می‌کنند، همه علائم و بی‌نظمی‌ها حفظ شده است، زخم‌هایی که حیوان در برابر حصار سیم خاردار یا کاکتوس متحمل شده یا نیش حشرات، حتی علامت‌های تجاری به خوبی بر روی این چرم دیده می‌شود، هرکسی که صاحب چرم دانه‌دار کامل باشد، می‌داند که با افزایش سن، این چرم زیبایی بیشتری پیدا می‌کند و با گذشت سال‌ها به غنای معنوی آن افزوده می‌شود، این چرم بوی کاملاً متمایزی دارد، رنگ پذیر نیست و دقیقاً به رنگ پوست حیوان است، به طور خلاصه، بهترین چرم همین نوع دانه‌دار کامل است؛ ولی به خاطر داشته باشید قیمت آن بسیار بالا است. درواقع چرم دانه دار کامل به چرمی گفته می شود که برای از بین بردن نقص های ظاهری (علامت هایی که به صورت طبیعی بر روی آن وجود دارند) تحت فرآیند های مختلفی چون سنباده کشی یا براق کردن و … قرار نمی گیرد. دانه های باقی مانده بر روی چرم، باعث استحکام و دوام بیشتر آن می شوند. همچنین این دانه ها، قابلیت تنفس پذیری نیز دارند که باعث می شود تا در زمان تماس طولانی تر، رطوبت کمتری ایجاد کند. این نوع چرم به جای این که رنگ و روی خود را از دست دهد، در طول عمر خود دچار زنگار می شود. مبلمان چرمی و کفش های چرمی با کیفیت اغلب از چرم دانه دار کامل ساخته می شوند. چرم های دانه دار کامل اغلب به صورت چرم آنیلین و نیمه آنیلین تکمیل می شوند.

• چرم دانه‌ای اصلاح شده (Top Grain Leather): که به آن چرم خالص اصلاح‌شده نیز گفته می‌شود. به منظور از بین بردن نواقص طبیعی پوست حیوان، سطح چرم با سنباده زدن و چربی زدن برداشته شده است، این عمل به چرم ظاهری یکنواخت‌تر می‌بخشد، اما بدان معنی است که این چرم نسبت به نوع دانه دار کامل دوام کمتری دارد و بسیار سریع‌تر خراب می‌شود، چرم اصلاح شده متداول ترین چرم برای تولید کالاهای باکیفیت است زیرا نازک‌تر، چسبناک‌تر و ارزان‌تر از دانه دار کامل است، این چرم و در تولیدش باید روند گسترده ای از فرآیند دباغی که شامل سنباده زدن، ضربه زدن و رنگ کاری است را طی کرده باشد، این چرم بوی متمایزی دارد و رنگ پذیر است. چرم بالا دانه (که متداول­ترین نوع چرم به کار رفته در محصولات گران چرمی می باشد) از نظر کیفیت در رده دوم قرار دارد. در این نوع چرم لایه جدا کننده داخلی (اسپلیت) از چرم جدا شده است و در نتیجه این چرم، نسبت به چرم دانه دار کامل، نازک تر و انعطاف پذیر تر است. سطح آن سنباده کشی شده است و یک لایه نهایی نیز به آن اضافه شده است که باعث می شود تا چرم، حالتی سرد تر و پلاستیک مانند داشته و حالت تنفس کمتری به خود بگیرد. همچنین این کار از ایجاد زنگار طبیعی جلوگیری خواهد کرد. این نوع چرم، عمدتا ارزان تر از چرم دانه دار کامل است و همچنین در مقابل لکه ها نیز مقاومت بیشتری دارد.

• چرم تکه ای و جداشده یا اسپلیت (Split Leather): چرم اسپلیت یا جدا شده، چرمی است که از قسمت فیبری پوست ساخته می شود. در واقع در جریان عملیات جداسازی پس از این که قسمت بالایی پوست برای ساخت چرم بالا دانه از آن جدا شد، از قسمت زیرین پوست برای ساخت این نوع چرم استفاده می شود. خود لایه زیرین پوست را نیز می توان در صورتی که ضخامت آن به حد کافی باشد به طور مجدد جدا کرد که حاصل آن، بخش جدا شده میانی و بخش زیرین و نزدیک به گوشت خواهد بود. در پوست های بسیار ضخیم، لایه میانی را نیز می توان تا جایی که ضخامت اجازه می دهد، به بخش های مختلف تقسیم کرد. در ادامه یک لایه مصنوعی بر روی سطح، چرم جدا شده قرار می گیرد و سپس دانه ها به صورت مصنوعی بر روی سطح آن ایجاد می شوند. از این نوع چرم برای ساخت جیر استفاده می شود. قوی ترین جیر ها، معمولا با استفاده از اسپلیت های بدون دانه و یا از لایه جدا شده زیرین که در تماس با گوشت قرار دارد ساخته می شوند. جیر ها در دو سمت خود، کرکی هستند. تولید کنندگان از تکنیک های مختلفی برای ساخت جیر از چرم دانه دار کامل استفاده می کنند. جیر معکوس، چرم دانه داری است که به گونه ای طراحی شده تا دانه های آن، در سطح چرم قرار نداشته باشند. این نوع از جیر، به عنوان جیر واقعی تلقی نمی شود.

• چرم اصل (Genuine Leather): چرم اصل همان چرم خالص نیست. چرم اصل علی رغم اینکه از انواع چرم طبیعی به شمار می آید اما دارای کیفیت پایین تری نسبت به چرم خالص (تاپ گرین و فول گرین) می باشد. رنگ ظاهر این نوع چرم معمولاً بوسیله اسپری انجام می شود و برای یک فرد نااگاه مانند چرم خالص به نظر می آید، اما با گذشت زمان کیفیت خود را از دست خواهد داد. این چرم درجه سوم از انواع چرم طبیعی را دارد اما به دلیل ظاهر آن گاهی اوقات با چرم با کیفیت بالا اشتباه گرفته شده یا معرفی می شود. خریدار به زودی و با گذر زمان و کهنه شدن چرم خواهد فهمید که این یک چرم با کیفیت بالا نمی باشد. به لحاظ ساختاری چرم اصل پس از جدا کردن قسمت سخت تر و گرانتر روی پوست، از لایه ی زیری که نرم تر بوده و کار با آن آسان تر است به دست می آید. هر چند به استحکام فول گرین و تاب گرین نیست ولی مناسب برای تولید آسان انواع اجناس با قیمتی ارزان تر است. به یاد داشته باشید که چرم اصل فقط یک درجه و رتبه ی خاص برای چرم است، نه یک عبارت برای بیان چرم اصل و طبیعی. اگر شما در مغازه درخواست چرم genuine داشته باشید، یک نوع خاص از چرم به ذهن فروشنده می آید.

• چرم پیوندشده (bonded leather): هرچند این نوع چرم، یک چرم تقریبا طبیعی به شمار می آید، اما چرم یک دست و منظمی از پوست حیوانات نیست. خرده ها و زمین ریزهای انواع دیگر چرم جمع آوری شده و با کمک چسب تشکیل یک قطعه چرم را می دهد. هرچند بسیار ارزان تر از چرم های دیگر است ولی اصلا کیفیت خوبی ندارد. به دلیل کیفیت پایین آن معمولا برای جلد کتاب و اقلام کوچک تر دیگر که فرسودگی کمتری دارند استفاده می شود. همانگونه که از اسمش پیداست این یک چرم به هم پیوندخورده است. تکه های چرم غیرقابل استفاده از طریق چسب به هم پیوند می خورند تا مانند یک محصول چرم واقعی به نظر برسد. اگر دنبال چرم خوب هستید این گزینه مناسبی نیست. برای یک فرد مبتدی و غیر حرفه ای تشخیص چرم خوب از چرم پیوند و چسب خورده دشوار است. شما زمانی قادر به تشخیص خواهید بود که یک بار از این نوع چرم استفاده کنید. چرم واقعی بسیار بیشتر عمر می کند و با استفاده کردن خراب و کهنه نمی شود در حالیکه چرم پیوندشده این گونه نیست و پس از چند بار استفاده کهنه می شود و جلای خود را از دست می دهد. بنابراین اگر دیدید که محصولی که خریده اید از بهترین حالت شروع به زشت شدن کرد، شما می توانید مطمئن شوید که این یک چرم پیوندخورده است.

برخی دسته بندی های دیگر چرم

دسته بندی بر اساس نوع حیوان

• چرم سبک: چرمی است که از پوست حیواناتی مانند گوسفند، بز، بزغاله و بره به دست می آید که بسیار ظریف و نازک است و به همین علت هم در ساخت محصولاتی مانند لباس، کاپشن و دستکش استفاده شده و از نوع کیفیت پایین تر آن به عنوان آستری کفش و لباس استفاده می گردد.
• چرم نیمه سنگین: به چرمی گفته می شود که از پوست حیواناتی مانند کروکودیل و شترمرغ به دست می آید و به علت کمیاب و گران قیمت بودن بیشتر در ساخت محصولاتی که جنبه تزیینی دارند و یا لوکس محسوب می شوند مورد استفاده قرار می گیرد.
• چرم سنگین: به چرمی گفته می شود که از پوست حیواناتی مانند گاو، گاومیش، گوساله و شتر و … به دست می آید، چرم سنگین بهترین نوع جهت استفاده های معمول می باشد و دارای بیشترین مقاومت و زیباترین رخ در میان دیگر انواع است، این نوع چرم به علت استحکام و مقاومت بالا به مصرف در زیره و رویه کفش، ساخت کیف های دستی و جیبی مرغوب و یا تسمه های ماشین آلات صنعتی و … می رسد.

دسته بندی بر اساس نوع دباغی

• چرم دباغی شده با مواد روغنی: این چرم، سبک و قابل شستشو بوده و با استفاده از امولسیون مواد روغنی که اغلب از عصاره‌ی به دست آمده از مغز حیوانات به دست می‌آیند، تولید می‌شود.
• چرم دباغی شده با مواد گیاهی: این چرم بسیار انعطاف پذیر و ظریف بوده و نیاز به رسیدگی زیادی دارد، این نوع چرم در صورت خیس شدن ممکن است سخت و شکننده شده یا به اصطلاح آب برود، برای تولید این چرم از عصاره‌ی سبزیجات، میوه‌ها، پوست درختان، ریشه‌ها و سایر عصاره‌های گیاهی استفاده می‌گردد.
• چرم دباغی شده با مواد مصنوعی: این نوع چرم سفید رنگ بوده و از طریق فرآیند به کار رفته در ساخت پلیمرهای معطر یا پلاستیک مصنوعی تولید می‌شود.
• چرم گوسفندی: این نوع چرم دارای ویژگی جذب بالای آب بوده و با استفاده از موادی روغنی ساخته می‌شود که اکسید شده و آلدئیدها را تولید می‌کنند.
• چرم دباغی شده با محلول کروم: در صورت تماس با آب، بافت و شکل این نوع چرم می‌تواند دچار تغییراتی اساسی شود، در فرآیند تولید این چرم از سولفات کروم و سایر نمک‌های کرومیوم استفاده می‌شود.
• چرم دباغی نشده : این چرم محصول نهایی پوست حیوانات است و برای تولید آن با استفاده از ساده‌ترین روش‌ها پوست را تمیز می‌کنند تا لایه‌ای نازک حاصل گردد، سپس آن را برای مدتی می‌خیسانند، پس از آن چرم را پهن می‌کنند تا خشک شود، این چرم معمولاً خشک و شکننده بوده و به عنوان چرم اصل شناخته نمی‌شود.

دیگر انواع چرم عبارتند از: چرم دباغی شده با زاج سفید، چرم دباغی شده با گل سرخ، چرم دباغی شده با آلدئید و چرم دباغی شده با فرمالدئید و …

منبع: جانتا